Urfalı Nasıl Kahvaltı Eder?
Bundan çok çok önceleri yani neredeyse yüz yıl önce dedelerimizin
nenelerimizin zamanında kahvaltı sofrasında pek çok da bir şey yokmuş!
Kışsa mercimek çorbası, marhuta, kelle ve de tirit; yazsa
soğuk çorba yani lebeni, pendir ekmek, akşamdan kalmış, çölmek, doğrama belki
de sukabağı; yoğurt ekmek, kaymak-bal ekmek! Bu arada daha o zamanlar çay
alışkanlığı yok pendir ekmeğin yanında şekerli su var!
Eğer ki, yaz kış fark etmez, eve ekmekçi kadınlar gelmişler
de evde ekmek yapılıyorsa tabii ki evin erkekleri evden çıkmadan sıcak
bazlamalara sadeyağ sürüp ya öyle yavan ya da sadeyağlı bazlamanın üstüne toz
şeker serpip öyle yerlermiş!
Ancak Urfa'da 1900'lerin başlarında çay içme alışkanlığı
yavaş yavaş evlerde boy göstermeye başlayınca eski kahvaltı alışkanlığı yerini
bu kez pendir-ekmek-çay üçlüsüne bırakmaya başlamış.
Hatta o zamanlarda yine yavaş yavaş dırnaklı ekmek evlere
özellikle de sabah kahvaltılarına girmeye başlamış. Çünkü o zamana kadar çarşı
ekmeği almak hem pahalı hem de ayıpmış. 'Niye avratlar evde ekmek yapmıyorlar?'
soruları sorulurmuş. Tahmin ettiğiniz gibi dırnaklı ekmekle birlikte küncülü
ekmek de gelmiş oturmuş kahvaltı sofrasına. Paran varsa ya da evde küncü varsa
dırnaklı ekmeğe ne güzel de yakışır küncü?
Bu arada yeşil zeytin (Urfalılar siyah zeytini bilmez ve de
yemezlerdi) her halde öteden beri yani çok çok eskilerden beri vardı kahvaltı
sofralarında çünkü hem ucuz hem de bol!
Lolaz'a gelince; sabah kahvaltısında lolaz dürmük yapılırdı
ama çoğunlukla Urfalılar o zamanlar evlerinde kahvaltı edip de dışarıya
çıktıklarından lolaz-ekmek daha çok okul önlerinin kahvaltı alışkanlığıydı.
Evet şimdi geldi sıra ciğer kebabına ve de isoda değil mi?
Şimdi kimseler inanmaz ama bundan otuz kırk yıl önce kimse
Urfa'da sabah kahvaltısında ciğer yemezdi, çünkü bilmezlerdi. Ciğer Antep
yiyeceğidir ve adı cartlak kebabıdır.
İsodun sofralarda bu kadar çok tüketilmesi de neredeyse
ciğerle birliktedir çünkü tezze isot o zamanlar mevsimlikti kışın tezze isot mu
olurdu ki?
Şimdilerde ise Urfalı ister memleketinde olsun ister
gurbette sabah kahvaltılarında neredeyse evde ne bulursa onu sofraya koyuyor.
Başta frenk, isot dün geceden kalma çömlek, haşlanmış yımırta, yufkadan olma
yuha ekmek, yoğurt, teze soğan, nane, maydanoz, hıyar, bir iki çeşit pendir,
siyah ve yeşil zeytun, Urfalı gurbetteyse simit, Urfa'da ise kahke!
Yine şimdilerde Urfalı neredeyse her sabah ya ciğer yiyor ya
da dırnaklı ekmek, pendir bir de kilolarca acı isot!
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder