ÇİN YEMEKLERİ
Çin yemekleri deyince çoğumuzun aklına “pirinç” gelir. Uçsuz
bucaksız çeltik tarlalarıyla, ince çubuklarıyla yenilen Çin pilavıyla
zihnimizde bir Çin mutfağı “imgesidir” pirinç…
Cin Usulu Balli TavukOysa durum bundan çok farklı. Evet,
pirinç Çin yemekleri için başat malzemelerden olsa da, gerçekte tavuktan
makarnaya, deniz ürünlerinden sebzelere, kırmızı etten baharatlı çeşnilere, Çin
mutfağının zenginliği ve genişliği tartışılmaz. Hatta Fransız ve İtalyan
mutfağıyla birlikte dünyanın en zengin (Belki de birinci) mutfak kültüründen
birine sahiptir Çin.
Bunda temel etken, Çin’in Moğol steplerinden, tropikal
Vietnam iklimine, Sarı denizden Himalaya dağlarına uzanan çok geniş bir ülkeye
sahip olması ve 1 milyarı aşkın nüfusu besleyebilecek bir besin çeşitliliğine
ihtiyaç duymasıdır diyebiliriz. Tabi hepsinden de öte, binlerce yıllık Çin
kültürünün mutfağına olan etkisini de
unutmamak gerek. Mutfak kültürü yüzyılların, binyılların
deneyimi ile şekillenir. Bu anlamda Çin mutfağı kendi içinde köklü tarihinin
getirdiği farklı farklı yemek kültürlerini barındırmakta. Doğusunda (Şanghay
mutfağı) Sarı denizin etkisiyle zengin deniz ürünleri mutfağına sahip olan Çin,
güneyinde ılıman-nemli iklimiyle Vietnam, Laos, Myanmar, Tayland mutfağının
(Hong Kong mutfağı) pirinç ve sebze ağırlıklı, baharatlı mutfağına yaklaşır.
Kuzeyinde (Pekin mutfağı) Moğol-Mançurya mutfağının hamur, et ağırlıklı etkisi,
batıda Orta Asya yemek kültürüne (Uygur mutfağı) dönüşür. Himalayalar’daki
Tibet bölgesi ise coğrafi koşulları ile daha da farklı bir mutfağa sahiptir.
Böyle geniş bir ülkenin yukarıda özetlediğimiz gibi zengin
çeşitliliğe sahip olması doğal. Genel olarak ise Çin yemekleri asıl
karakteristiğini soya sosu, pirinç, Pekin ördeği-tavuk yemekleri ve hamur
işleri (Çin böreği, mantısı ve Çin eriştesi noodle gibi) üzerinden damaklara
sunar. Özel tekniklerle, sos, baharat katkılarıyla pişirilen bu yemeklerin
lezzeti dünyayı da sarmıştır. Çin yemeklerinde öncelik pişirme tekniğidir
diyebiliriz. Bunu simgeleyen ve akla ilk gelen pişirme aracı Wok‘tur. İçi
bombeli yayvan bir Çin tavası olan wok, sağlıklı bir pişirme yöntemi olarak
Çin’in dünyaya sunduğu bir mutfak aletidir. Harlı ateşte bile yemeğin dibini
tutmasını önleyen bir yapısı vardır. Bunun dışında pişirme yöntemi olarak
bambudan buğulama tencereleri, barbekü pişirme gibi birçok alternatif de
mevcuttur.
Çin mutfağı özellikle mucizevi sebze “soya fasulyesi” ile
yapılan sebze yemekleri ve soslarla da ünlüdür. Çin yemekleri tarifinde soya
sosu ve yağı hep önceliklidir. Ayrıca “tofu“ da bir diğer soya sütü türevi katkıdır
ve Çin yemeklerinde yoğun olarak kullanılır. Tatlı-ekşi soslar özellikle Çin
damak tadında öncelikli çeşnilerdir bu kapsamda.
Pekin ördeği malum, Çin’in ulusal besin kaynaklarından biri.
Tavuk ve Pekin ördeği, beyaz eti seven Çin mutfağında önceliklidir. Çin usulü
ballı tavuk en bilinen lezzetlerinden. Çin böreği, Çin mantısı ve Çin eriştesi
diyebileceğimiz noodle bu zengin mutfağın öncelikli hamur işleri menüsünü
oluşturur. Klasik bir Çin usulü sebzeli noodle tarifi ise şöyle:
MALZEMELER:
Yarım paket noodles (Çin eriştesi)
Yarım baş soğan
2 diş sarımsak
5-6 ad. mantar
1 havuç
Yarım paket soya filizi
3-4 çorba kaşığı soya sosu
Sebzeleri wok tavada soteliyoruz. Wok yerine derin ve
yapışmaz yüzeye sahip bir tava da olabilir. Makarna çok çabuk piştiği için önce
sebzeleri sotelemeye başlayın. 1 çorba kaşığı sıvı yağı tavada kızdırıp
soğanları ekleyin. Soğanlar diriliklerini kaybettikten sonra ince ince
doğradığınız sarımsakları ekleyip çok az kavurun. dilimlediğiniz mantarları da
ekleyin ve sularını salıp çekene kadar kavurmaya devam edin
Mantarlar kavrulurken makarnayı yaklaşık 5 dk.
haşlayabilirsiniz. Haşlanmış havucu ve soya filizini sırasıyla tavaya ekleyip
bir-iki kez çevirin. En son soya sosunu ekleyerek bütün malzemeleri iyice
karıştırın. Pişmiş olan makarnayı süzüp tavanın içindeki karışıma ekleyin, sosu
makarnaya iyice yedirin ve sıcak sıcak servis yapın.
Malzemelerin miktarını damak tadınıza göre arttırıp
azaltabilirsiniz. Arzu edenler kuru soğan yerine taze soğan da kavurabilirler.
Bir de ekstradan tuz eklemiyoruz, soya sosu yeterince tuzludur.
Çin yemekleri sebzeler konusunda da bol çeşittedir. Körpe
mısır, Çin lahanası ve brokolisi, su teresi, bambu, mantar çeşitleri gibi bir
çok farklı çeşit Çin mutfağının aranılan sebzeleridir. Çin’in deniz kıyısı ve
nehir bölgelerinde (Yangtze nehri havzası gibi) deniz ve su ürünleri ağırlıklı
bir mutfak söz konusudur. Sayısız balık çeşidi, midye, kerevit, karides, zengin
ekşi tatlı soslarla alışık olmadığımız ama yine de leziz yemeklere dönüşmekte.
Görüldüğü gibi çeşit ve tat bakımından Çin mutfağı farklı
damaklara seslenebilen geniş bir yelpazeye sahip. Sebze, et, deniz ürünü, hamur
işi, baharat sevenler için Çin mutfağında mutlaka leziz bir yemek mevcut…
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder