Rauf Raif Denktaş (27 Ocak 1924, Baf - 13 Ocak 2012,
Lefkoşa[1]), Kıbrıs Türkü siyasetçi ve yazar. Denktaş, Kuzey Kıbrıs Türk
Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanıydı.
İlk yılları
Rauf Denktaş 1,5 yaşındayken annesini kaybetti.[2] Babası
hakim Raif Bey'dir.[2] Anneannesi ve babaannesi tarafından büyütülen[2]
Denktaş, 1930 yılında eğitim için İstanbul'a gönderildi. Arnavutköy'de
ilkokuldan liseye kadar eğitim veren Fevzi Ati Lisesi'nde yatılı okumaya
başladı. Ortaokuldan sonra Kıbrıs'a döndü ve 1941 yılında Lefkoşa İngiliz
Okulu'ndan mezun oldu. Mezun olmasının ardından Fazıl Küçük'ün Halkın Sesi
gazetesinde yazılar yazmaya başladı. Daha sonra bir süre Gazimağusa'da
tercümanlık, mahkemelerde memurluk ve İngiliz Okulu'nda öğretmenlik yaptı.
1944'te hukuk eğitimi için Lincoln's Inn'de okumak üzere İngiltere'ye gitti.
1947'de adaya döndü ve avukatlığa başladı.[3][4] Sonraları savcılığa geçen Denktaş,
1956 yılında başsavcılığa kadar yükseldi.[4]
Siyasi yaşamı
Mücadele yılları
27 Kasım 1948 tarihinde Kıbrıs Türklerinin düzenlediği ilk
mitingte Fazıl Küçük ile beraber hatiplik yaptı. Halka ilk hitabını bu
vesileyle ve 24 yaşındayken yaptı. Türk cemaatinin iki önemli ismi Faiz Kaymak
ve Fazıl Küçük arasında arabulucu rolünü üslenip, toplumun çıkarlarının
takipçisi oldu. Faiz Kaymak'ın teklifi ve Fazıl Küçük'ün tasvibiyle Kıbrıs Türk
Kurumlar Federasyonu Kongresi'nde başkanlığa seçildi. Savcılık görevinden
emeklilik hakkını kazanmasına altı ay kala, İngiliz yönetimini zorlukla ikna
ederek istifa etti ve cemaat sorunlarıyla uğraşmaya başladı. 1949 yılı yaz
aylarında avukatlık yapmaya başladı. Yine aynı yıl Aydın Hanım'la evlendi.
1955'te terörist bir hüviyete bürünen Enosisle mücadelede ve EOKA karşısında
Kıbrıs Türklerinin direnişine yön veren Denktaş, 1958 yılında hükümetteki
görevinden istifa etti. Arkadaşlarıyla 1 Ağustos 1958'de Türk Mukavemet Teşkilatını
(TMT) kurdu.
1958 yılında Rum tedhişçiler, Türk köylerine saldırınca,
Türkler de bu olayları protesto etti. Zürih-Londra antlaşmaları öncesinde Fazıl
Küçük ve Rauf Denktaş, Ankara'ya Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ile
görüşmeye gitti. Bu görüşmede Denktaş adaya Türk Askeri gönderilmesi teklifini
dile getirdi. 1959 Zürih ve Londra Antlaşmaları ile, 1960 Antlaşmaları ve
Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası'nın hazırlanmasında emeği geçti. Aynı yıl Türk
Cemaat Meclisi'yle İcra Komitesi Başkanlığı'na seçildi. 16 Ağustos 1960
tarihinde 650 kişilik Türk Alayı Magosa Limanı'na ayak bastı. 1963 olaylarından
sonra Denktaş temaslarda bulunmak üzere Ankara'ya gitti. Temaslarını tamamlayan
Denktaş bir sandalla Kıbrıs'a geçti ve Türk direnişini örgütlemeye başladı.
1964 Londra Konferansı'ndan sonra Makarios tarafından
istenmeyen adam ilan edildi. Yeşilada'ya girmesi yasaklandı. Gizlice Erenköy'e
çıkarak savaşa katıldı. 1967'de adaya gizlice girerken tutuklandı. Yoğun
girişimler sonucu Türkiye'ye geri verildi. 1968'de adaya giriş yasağı
kaldırıldığından Kıbrıs'a döndü.
Siyaset dönemi
1970 seçimlerinde Türk Cemaat Meclisi Başkanlığı'na seçildi.
28 Şubat 1973'e kadar Kıbrıs Cumhurbaşkanı Muavini ve Kıbrıs Türk Yönetim
Başkanı seçildi. 1974 Kıbrıs Harekâtı'nın ardından 13 Şubat 1975'te Kıbrıs Türk
Federe Devleti'nin ilanından sonra devlet ve meclis başkanı görevlerini de
yürüten Denktaş, anayasa uyarınca 1976'da yapılan ilk genel seçimlerde devlet
başkanlığına seçildi. 1981 yılında ikinci kez devlet başkanı oldu. 15 Kasım
1983'te Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ilanından sonra tekrar
cumhurbaşkanlığına seçildi. 22 Nisan 1990'da yapılan erken seçimde ikinci kez
cumhurbaşkanı seçildi. 1995'teki seçimlerde de cumhurbaşkanı seçildi. 2000 yılındaki
seçimlerde %43.67 oranında oy aldı ve seçim ikinci tura kaldı; ama ikinci tura
kalan diğer aday olan Derviş Eroğlu'nun çekilmesi üzerine seçimden galip olarak
çıktı.[5] 2004 yılında BM genel sekreteri Kofi Annan'ın Kıbrıs Sorunu'nun
çözümü için hazırladığı Annan Planı'na karşı çıktı,[6] buna rağmen plan
Kıbrıslı Türkler tarafından kabul edilse de Kıbrıslı Rumların reddetmesi
üzerine hayata geçmedi. 17 Nisan 2005'te yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde
aday olmayan Denktaş, 24 Nisan'da görevi Mehmet Ali Talat'a devretti.
Sosyal yaşamı
Politika hayatı yanı sıra, aynı zamanda yazar kimliğiyle de
önemli bir şahsiyet olan Rauf Denktaş, 1985'in son aylarından bugüne, Yeni Asya
Yayınları arasında çıkan kitapları bulunuyor. Ayrıca Denktaş, çok meraklı bir
fotoğrafçı özelliği ile de bilinmekte, fotoğraf makinasını elinden
bırakmamaktaydı. Rauf Denktaş, Halkın Sesi gazetesinde yazılar yazmakta ve ART
isimli televizyon kanalında Pazartesi günleri Denktaş'ın Gündemi adlı,
görüşlerini anlattığı programı sunmaktaydı.
Ayrıca Kurtlar Vadisi dizisinde kendisini canlandırarak
konuk oyuncu olarak yer almıştır.
Vefatı
Rauf Denktaş'ın cenazesi, defnedilmeden hemen önce
Cumhuriyet Parkı'nda
8 Ocak gecesi organ yetmezliği teşhisi ile Yakın Doğu
Üniversitesi Hastanesi'ne kaldırılan Rauf Denktaş, tedavi gördüğü hastanede 13
Ocak 2012 tarihinde 88 yaşında vefat etti. Vefatının ardından Türkiye ve
KKTC'de ulusal yas ilan edildi.[7] 17 Ocak 2012 günü, yapılan devlet töreniyle
Lefkoşa'daki Cumhuriyet Parkı'nda defnedildi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder